مردم سرائیکی که به نام مردم ملتان نیز شناخته می‌شوند، یک گروه قومی هستند که عمدتاً در مناطق جنوب شرقی پاکستان، به‌ویژه در بهاولپور، ملتان، حیدرآباد و کراچی زندگی می‌کنند. فرهنگ سرائیکی غنی و متنوع است و تحت تأثیر قرن‌ها تاریخ و تعامل با تمدن‌های مختلف، به‌ویژه فرهنگ‌های ایرانی و اسلامی قرار گرفته است.

تأثیر ایرانی در زبان و منطقه سرائیکی 

زبان و فرهنگ سرائیکی تأثیرات عمیقی از میراث ایرانی پذیرفته‌اند که ناشی از حضور طولانی‌مدت حاکمان و دانشمندان ایرانی در این منطقه است. گرچه زبان سرائیکی اغلب به‌عنوان گویشی از سندی یا پنجابی در نظر گرفته می‌شود، اما به‌عنوان یک زبان مستقل از خانواده زبان‌های هندوآریایی شناخته می‌شود و به خط فارسی-عربی نوشته می‌شود. تأثیر زبان فارسی در واژگان، سنت‌های شعری و طراحی‌های معماری منطقه به‌وضوح دیده می‌شود.

بررسی تاریخی

منطقه سرائیکی تاریخی بیش از ۴۰ هزار ساله دارد و بخشی از تمدن دره سند بوده است. در طول قرن‌ها، این منطقه توسط گروه‌های مختلفی از جمله آریایی‌ها، یونانی‌ها و ایرانیان فتح شد و تأثیرات فرهنگی زیادی به‌جا گذاشت.

تأثیر اسلام و تصوف

با ظهور اسلام، این منطقه به مرکز برجسته‌ای برای آموزش و معنویت اسلامی تبدیل شد. **ملتان** که اغلب به‌عنوان "مادر همه مناطق سرائیکی" شناخته می‌شود، در گذشته یک واحد اداری یکپارچه بود و هنوز هم مرکز تصوف باقی مانده است.

زیارتگاه‌های مهم شامل: 

- حضرت بهاءالدین زکریا 

- حضرت شاه رکن‌عالم

- سخی سرور 

این زیارتگاه‌ها به‌عنوان مراکز فعالیت‌های معنوی عمل می‌کنند و زائران زیادی را جذب می‌کنند و میراث صوفیانه منطقه را حفظ می‌کنند.

ادبیات و شعر سرائیکی

منطقه سرائیکی شاعران برجسته صوفی را پرورش داده است که آثارشان در سراسر کشور مورد ستایش قرار می‌گیرد. نام‌های معروف عبارتند از: 

- سچل سرمست

- شاه عبداللطیف بیتائی

- خواجه غلام فرید

در دوران معاصر، شاعرانی مانند شاکر شجاع‌آبادی به غنای ادبیات سرائیکی افزوده‌اند. آثار او از جمله کلام شاکر، "خدا جانے" و "شاکر دیاں غزلاں" مورد توجه عمیق گویشوران سرائیکی قرار گرفته‌اند. با این حال، ادبیات سرائیکی در مقایسه با سایر زبان‌های منطقه‌ای نسبتاً کمتر توسعه یافته است.

جشن‌ها و آیین‌ها

تقویم سرائیکی عمدتاً تحت تأثیر سنت‌های اسلامی است و جشن‌هایی مانند عید را شامل می‌شود. اما به دلیل ریشه‌های قوی صوفیانه منطقه، مراسم‌هایی برای گرامیداشت صوفیان برگزار می‌شود. این گردهمایی‌ها که با موسیقی صوفیانه، شعرخوانی و اجراهای عرفانی همراه است، بازدیدکنندگانی از سراسر کشور را به خود جذب می‌کند.

خوراک و غذاهای ویژه

آشپزی سرائیکی بازتابی از چشم‌انداز وسیع‌تر آشپزی پاکستان است، اما برخی از عناصر خاص منطقه‌ای وجود دارد: 

- سهانجنه: یک غذای محبوب گیاهی محلی. 

- سوهان حلوه: یک شیرینی سنتی از ملتان که با این منطقه مترادف است.

نتیجه‌گیری  

فرهنگ سرائیکی که عمیقاً در تاریخ ریشه دارد و از تأثیرات ایرانی و اسلامی غنی شده است، ترکیبی پر جنب‌وجوش از معنویت، هنر و سنت‌های آشپزی را ارائه می‌دهد. از زیارتگاه‌های صوفیان گرفته تا میراث شعری و خوراکی‌های ویژه، فرهنگ سرائیکی بخش منحصربه‌فرد و جدایی‌ناپذیری از موزاییک فرهنگی پاکستان است.

https://www.travelgirls.pk/2020/05/15/things-you-dont-know-about-saraiki-culture-of-pakistan/